Giảm được 1.000 ngày làm thủ tục nhà ở xã hội

Chuyển từ quản lý sang phục vụ

Theo ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM, trong giai đoạn 2021 - 2024, cả nước mới thực hiện được hơn 10% chỉ tiêu phát triển ít nhất 1 triệu căn nhà ở xã hội (NƠXH). Đối với TP.HCM, nếu theo chỉ tiêu Thủ tướng Chính phủ vừa giao bổ sung là phải thực hiện 100.000 căn nhà, nhưng giai đoạn 2021 - 2024 mới làm được hơn 6.000 căn, tương đương hơn 6%. Như vậy, mục tiêu phát triển 1 triệu căn NƠXH nếu theo cơ chế cũ là không thể thực hiện được.

Lý do, các doanh nghiệp (DN) bị vướng ngay từ thủ tục đầu tiên là chấp thuận chủ trương đầu tư. Bên cạnh đó, chấp thuận nhà đầu tư theo quy định của luật Đầu tư 2020 cũng "tắc tịt" vì quy định phải phù hợp với quy hoạch chi tiết, phù hợp với quy hoạch phân khu 1/2.000. Đã tắc khâu này là tắc khâu tiếp theo, khâu phê duyệt quy hoạch chi tiết 1/500. Khi duyệt quy hoạch 1/500, DN lại bị tắc ở quy định phải phù hợp với quy mô dân số. Ví dụ, 1 ha nhà ở thương mại được 1.000 căn, thì nhà ở thương mại tối thiểu là 25 m², tối đa có thể là 200 - 300 m². Nhưng NƠXH chỉ có hai loại căn hộ, một phòng ngủ và căn hai phòng ngủ, tức là tối thiểu 25 m², tối đa 70 m². Như vậy trên cùng 1 ha, chắc chắn nếu làm dự án nhà ở thương mại được 1.000 căn thì NƠXH phải lên đến 1.500 - 1.600 căn nhưng vượt trần dân số. Vượt trần dân số mà không điều chỉnh được quy hoạch phân khu 1/2.000 là tắc, từ đó không duyệt được 1/500. Dù vậy, hiện nay, Nghị quyết 201 của Quốc hội đã khắc phục các "khuyết điểm" này.

ẢNH: ĐÌNH SƠN

Không chỉ vậy, cơ chế giao chủ đầu tư chấp thuận chủ trương đầu tư không thông qua đấu thầu là một cơ chế vượt trội, rút ngắn được thời gian. Tiếp đến là việc lập thẩm định phê duyệt điều chỉnh quy hoạch chi tiết 1/500 cho phép dự án NƠXH không phải làm, trong khi trước đó DN phải mất từ 1 - 3 tháng để thực hiện. Nên bỏ được thủ tục này mà lồng ghép đồng thời với phê duyệt phòng cháy chữa cháy, cao độ tĩnh không… vào thủ tục cấp giấy phép xây dựng là rút ngắn biết bao nhiêu thời gian, công sức cho DN.

Cũng theo ông Lê Hoàng Châu, dự án NƠXH nếu áp dụng thiết kế mẫu, thiết kế điển hình thì miễn giấy phép xây dựng luôn - là một cơ chế "tuyệt vời" vì trước đây, các DN không có được quy định này. Một điểm vượt trội nữa là chủ đầu tư tự quyết định phê duyệt dự án NƠXH, không phải đi trình duyệt thiết kế cơ sở. DN tự chịu trách nhiệm phê duyệt dự án khả thi, dự án NƠXH của mình. Cơ quan xây dựng địa phương cũng như UBND cấp tỉnh chuyển từ quản lý sang phục vụ, chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm. Một thay đổi cực kỳ lớn đối với các thủ tục. Tiếp theo, cơ quan có thẩm quyền phê duyệt dự án NƠXH đầu tư công lại được chỉ định nhà thầu xây dựng theo thủ tục rút gọn. Một thủ tục rút ngắn rất nhiều thời gian.

"Nhóm chính sách, cơ chế đặc thù vượt trội, đột phá của Nghị quyết 201 mà nổi bật là đổi mới triệt để quy trình thủ tục đầu tư xây dựng dự án NƠXH không phải giảm 350 ngày làm thủ mà thực tiễn chúng tôi thấy rút ngắn được hơn 1.000 ngày, tức rút ngắn được không dưới 3 năm làm thủ tục", ông Lê Hoàng Châu cho biết.

 NƠXH cắt giảm được hàng trăm ngày làm việc

Theo Phó chủ tịch UBND tỉnh Bắc Giang Phạm Văn Thịnh, tỉnh đặt ra kế hoạch xây dựng khoảng 70.000 căn nhà, với tổng vốn đầu tư khoảng 110.000 tỉ đồng trong giai đoạn từ 2021 - 2030. Nếu áp dụng Nghị quyết 201 và mọi việc nhanh chóng, thuận lợi thì trong tháng 7 tỉnh sẽ lựa chọn được khoảng 15 chủ đầu tư, với khoảng trên 30.000 căn. Trong quý 1/2026, tỉnh sẽ lựa chọn được toàn bộ chủ đầu tư để triển khai khoảng trên 70.000 căn để đạt được và vượt mức chỉ tiêu đề ra. 

Trong đó có những căn hộ 33 m² giá khoảng 370 triệu đồng, người mua chỉ phải bỏ ra là 100 triệu đồng, phần còn lại Ngân hàng Chính sách xã hội cho vay 24 năm và mỗi một tháng trả lãi và gốc khoảng 1 triệu đồng tiền lãi. Đối với căn hộ thứ hai là 57 m², giá bán chỉ 670 triệu đồng, người mua chỉ bỏ ra 200 triệu, phần còn lại ngân hàng cho vay 25 năm, mỗi một tháng trả lãi và gốc khoảng 2,2 triệu đồng.

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh thừa nhận, việc triển khai các dự án đầu tư NƠXH vẫn còn chậm do nhiều vướng mắc về thủ tục, trình tự phải tuân thủ như một dự án nhà ở thương mại thông thường. Các thủ tục liên quan đến xác định chủ trương đầu tư, lựa chọn chủ đầu tư, cấp phép xây dựng , xác định giá bán, lựa chọn đối tượng mua nhà vẫn còn nhiều bất cập. 

ẢNH: ĐÌNH SƠN

Đây là những hạn chế, tồn tại đã được nhận diện trong thời gian vừa qua. Để tháo gỡ khó khăn và thúc đẩy phát triển NƠXH, đảm bảo mục tiêu đầu tư ít nhất 1 triệu căn NƠXH đến năm 2030, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đã có nhiều chỉ đạo quyết liệt, yêu cầu rà soát vướng mắc và đề xuất biện pháp tháo gỡ. Trên tinh thần này, Chính phủ trình Quốc hội thông qua Nghị quyết số 201 đột phá, nhằm tháo gỡ các thủ tục còn vướng mắc, cản trở quá trình đầu tư phát triển NƠXH, cũng như giải quyết những khó khăn từ thực tiễn.

Tiếp đó là cắt giảm, cải cách thủ tục hành chính trong thủ tục đầu tư xây dựng NƠXH với mục tiêu cắt giảm, cải cách thủ tục hành chính, chuyển mạnh từ tiền kiểm sang hậu kiểm, gắn với tăng cường giám sát theo chỉ đạo tại Nghị quyết số 68 có hiệu lực từ ngày 1.6. 

Cụ thể, không thực hiện thủ tục đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư, thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư mà giao chủ đầu tư không thông qua đấu thầu. Điều này đã cắt giảm được khoảng 200 ngày, tương ứng khoảng 70% thời gian thực hiện so với quy định hiện hành. Không yêu cầu thực hiện bước lập, thẩm định, phê duyệt nhiệm vụ quy hoạch chi tiết, theo đó cắt giảm được 65 ngày. 

Bỏ thủ tục thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng tại cơ quan chuyên môn về xây dựng, cắt giảm tiếp được từ 15 - 35 ngày. Không yêu cầu thực hiện quy trình đấu thầu rộng rãi đối với các gói thầu lựa chọn nhà thầu trong hoạt động xây dựng mà được áp dụng quy trình chỉ định thầu rút gọn đã cắt giảm được từ 45 - 105 ngày. Miễn giấy phép xây dựng đối với trường hợp áp dụng thiết kế mẫu, thiết kế điển hình cũng đã cắt giảm được 20 - 30 ngày. Không yêu cầu thẩm định giá bán, giá thuê mua NƠXH tại cơ quan chuyên môn mà do chủ đầu tư tự xây dựng, phê duyệt. Sau khi hoàn thành, bàn giao đưa vào sử dụng, chủ đầu tư có trách nhiệm thực hiện kiểm toán, quyết toán và gửi hồ sơ đến cơ quan chuyên môn cấp tỉnh để kiểm tra. Theo đó, quy định này cắt giảm được ít nhất 30 ngày.