Sửa Luật Đầu tư: Cần bãi bỏ thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư

Trong bối cảnh môi trường đầu tư đang đứng trước yêu cầu đổi mới mạnh mẽ, Bộ Tài chính đã xây dựng và hoàn thiện Dự thảo Luật Đầu tư (thay thế) đưa ra lấy ý kiến rộng rãi.

Trong đó, việc thu hẹp phạm vi, đơn giản hóa thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư, cấp giấy chứng nhận đầu tư là một trong những nội dung thay đổi căn bản trong đề xuất của cơ quan soạn thảo Dự án Luật này.

Cụ thể, tại Dự thảo Luật (thay thế), Bộ Tài chính đề xuất sẽ chỉ áp dụng thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư đối với các dự án có tác động lớn đến môi trường hoặc tiềm ẩn khả năng ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường, quốc phòng, an ninh hoặc sử dụng các nguồn tài nguyên như đất, rừng, biển, khoáng sản, dự án đầu tư lớn trong các lĩnh vực quan trọng.

Về thẩm quyền quyết định đầu tư, cơ quan soạn thảo cũng đề xuất đơn giản hóa việc thực hiện thủ tục này nhằm giải quyết, khắc phục những hạn chế, vướng mắc hiện nay, khơi thông nguồn lực phát triển. Đồng thời đề xuất đẩy mạnh phân cấp, phân quyền chấp thuận chủ trương đầu tư theo hướng Quốc hội chỉ chấp thuận chủ trương đầu tư đối với dự án có yêu cầu áp dụng cơ chế, chính sách đặc biệt cần được Quốc hội quyết định.

Thực hiện phân cấp cho Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chủ trương đầu tư đối với các dự án có yêu cầu chuyển mục đích sử dụng đất rừng đặc dụng, rừng phòng hộ từ 50 ha trở lên; dự án có yêu cầu chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa nước từ hai vụ trở lên với quy mô từ 500 ha trở lên… phân quyền cho UBND cấp tỉnh đối với dự án đầu tư nước ngoài trong lĩnh vực trồng rừng; dự án có kinh doanh đặc cược (casino), dự án điện gió ngoài khơi.

Đánh giá cao định hướng nội dung chính sách của cơ quan soạn thảo, tuy nhiên, không ít ý kiến cho rằng, cần bãi bỏ thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư, bởi thủ tục này đang trở thành tâm điểm tranh luận suốt thời gian qua.

Ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM - cho hay, trung bình một dự án nhà ở thương mại tại đô thị lớn phải trải qua 7-9 thủ tục hành chính kéo dài 3-5 năm trước khi được cấp phép xây dựng. Trong đó thủ tục xin chủ trương đầu tư luôn chiếm phần lớn thời gian và là khâu khó lường nhất.

Theo ông Châu, thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư đang bị hành chính hóa quá mức, biến thành một "rào cản kỹ thuật" khiến doanh nghiệp phải rơi vào vòng xoáy "xin - cho" ngay từ bước đầu tiên, đặc biệt là những dự án liên quan đến đất đai, tài nguyên hoặc quy hoạch.

Trong khi đó lãnh đạo doanh nghiệp bất động sản ở TP.HCM cho biết thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư đang là một trong những rào cản lớn đối với sự phát triển của doanh nghiệp tư nhân. Thực tế cho thấy quy trình này có thể làm tăng thời gian và chi phí chuẩn bị đầu tư thêm 2 - 5 năm, khiến nhiều doanh nghiệp đánh mất cơ hội kinh doanh chỉ vì phải chờ đợi sự phê duyệt kéo dài.

Xoay quanh vấn đề này, không ít ý kiến cũng bày tỏ, việc yêu cầu doanh nghiệp hay hộ kinh doanh phải xin chấp thuận chủ trương đầu tư từ cơ quan Nhà nước là không cần thiết, tạo thêm rào cản thủ tục, làm chậm trễ hoạt động kinh doanh chính đáng, cần thiết được nghiên cứu bãi bỏ.

Theo TS Nguyễn Đình Cung - Nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương, thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư gây ra nhiều tác động tiêu cực đối với nhà đầu tư như tốn kém thời gian, chi phí, phải nhiều lần bổ sung, điều chỉnh, nhất là về quy mô, tiến độ và thời hạn thực hiện. Thậm chí gây thêm rủi ro cho nhà đầu tư nếu có thay đổi so với chủ trương đã được phê duyệt.

Theo ông Cung, chấp thuận chủ trương đầu tư là một thủ tục hành chính không có mục tiêu quản lý rõ ràng, không thay thế được các thủ tục cần thiết khác, gây nên nhiều tác động bất lợi đối với môi trường đầu tư, nên rất cần được sớm bãi bỏ.

Được biết, Dự thảo Luật Đầu tư (thay thế) sẽ được Chính phủ trình Quốc hội xem xét và thông qua tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV tới đây.