Thị trường bất động sản sắp có 'bộ lọc'

Chỉ sau 2 ngày sẽ nhận được sổ hồng

Sau chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ trước ngày 15.12 phải hoàn thành Trung tâm giao dịch bất động sản và quyền sử dụng đất do nhà nước quản lý, bà Hoàng Thu Hằng, Phó cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng), cho biết hiện Bộ Xây dựng đã hoàn thành lập và trình đề án, dự thảo Nghị quyết của Chính phủ về việc thí điểm mô hình này. "Nếu trung tâm này được thành lập, thị trường sẽ minh bạch, đưa vào ổn định", bà Hoàng Thu Hằng khẳng định. Dù vậy bà Hằng cũng băn khoăn về quy trình có thể còn nhiều việc phải làm, khó kịp thời hạn mà Chính phủ yêu cầu.

Theo đề án, các trung tâm giao dịch nhà, đất do nhà nước quản lý sẽ thay đổi phương thức giao dịch, rút ngắn thủ tục hành chính, tiết kiệm thời gian và chi phí cho người dân, doanh nghiệp khi đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, thúc đẩy chuyển đổi số. Các trung tâm này sẽ được đặt ở cấp tỉnh, hoạt động theo cơ chế "một cửa liên thông", ứng dụng mạnh mẽ công nghệ 4.0. Sau khi đạt được thỏa thuận mua bán, các bên chỉ cần truy cập cổng thông tin điện tử của trung tâm, điền thông tin và nộp hồ sơ sang tên trực tuyến. Cơ quan có thẩm quyền sẽ tiếp nhận, xử lý và xét duyệt hồ sơ hoàn toàn qua hệ thống số. Đáng chú ý, chỉ sau 2 ngày làm việc kể từ khi hoàn tất xét duyệt, bên mua sẽ nhận được tin nhắn thông báo và có thể đặt lịch đến trung tâm để nhận ngay sổ hồng.

ẢNH: ĐÌNH SƠN

Liên quan đến hệ thống hạ tầng công nghệ thông tin, Tập đoàn Công nghiệp - Viễn thông Quân đội (Viettel) sẽ cung cấp hạ tầng và cập nhật toàn bộ cơ sở dữ liệu lên cổng thông tin dữ liệu quốc gia. Trong đó, Viettel sẽ ứng dụng các công nghệ tiên tiến như: Blockchain, trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data) và trải nghiệm trực quan VIR. Cơ cấu chính của hệ thống hạ tầng có website, app, AI hỗ trợ, cùng các dịch vụ tài chính, bảo hiểm, ngân hàng, nhằm bảo đảm giao dịch được kiểm soát chặt chẽ. Đặc biệt, công tác bảo mật dữ liệu, bảo vệ thông tin cá nhân và phòng chống giả mạo giao dịch cũng được ưu tiên triển khai. Hệ thống sẽ bảo đảm tính minh bạch, dễ sử dụng, dễ vận hành khi đưa vào hoạt động; hỗ trợ trực tuyến nhu cầu của người mua, người bán về định giá, thủ tục pháp lý, tài chính - ngân hàng hay marketing… Người dùng có thể được hỗ trợ trực tuyến, hoặc trực tiếp tại trung tâm.

Giảm chi phí, giảm phiền hà

Một trong những mục tiêu lớn nhất khi thành lập trung tâm là xây dựng nơi cung cấp dữ liệu giá giao dịch thật. Đây là thông tin mà nhiều năm qua vẫn bị thao túng bởi các nhóm môi giới và đầu cơ. Do vậy theo TS Đinh Thế Hiển, Viện trưởng Viện Nghiên cứu tin học và kinh tế ứng dụng, khi mọi giao dịch đều được chuẩn hóa và ghi nhận, thị trường sẽ bớt cơ hội để "thổi giá", tạo bong bóng. Bởi những năm qua, chính sự thiếu minh bạch là nguyên nhân khiến người dân dễ bị dẫn dắt bởi tin đồn, gây ra những đợt sốt đất không có cơ sở. Thị trường từng chứng kiến không ít vụ tranh chấp, lừa bán đất nền "ma", giao dịch giấy tay kéo dài hàng thập niên. Với trung tâm giao dịch, chỉ những sản phẩm có pháp lý rõ ràng, tình trạng quy hoạch được xác minh mới được công bố, mua bán. Cách làm này không chỉ bảo vệ người mua mà còn giảm áp lực giải quyết tranh chấp cho chính quyền địa phương.

Trong khi đó, TS Nguyễn Văn Đính, Phó chủ tịch Hiệp hội Bất động sản VN, cho rằng việc thành lập trung tâm giao dịch nhà, đất do nhà nước quản lý là bước đi quan trọng nhằm tạo ra đầu mối kết nối và kiểm soát dữ liệu. Trung tâm hướng đến việc tích hợp thông tin từ nhiều lĩnh vực khác nhau như đất đai, quy hoạch, xây dựng, tài chính, thuế, ngân hàng và chủ sở hữu. Có thể hình dung, trước khi bất động sản được đưa vào giao dịch, tất cả các dữ liệu liên quan sẽ được tích hợp và định danh tại trung tâm. Điều này đảm bảo tính pháp lý minh bạch, giúp người dân giao dịch thuận tiện hơn, đồng thời nhà nước kiểm soát được toàn bộ biến động trên thị trường bất động sản, từ giá cả, lịch sử giao dịch đến các yếu tố pháp lý.

"Hiện tại, các thủ tục liên quan đến giao dịch bất động sản còn rườm rà, mất nhiều thời gian và chi phí. Người dân phải thực hiện nhiều bước như công chứng, nộp thuế, đăng ký biến động... với thời gian trung bình từ 45 - 60 ngày. Khi trung tâm giao dịch được triển khai, các thủ tục này sẽ được thực hiện nhanh chóng, chỉ trong 1 - 3 ngày, giúp giảm thiểu chi phí và phiền hà. Trung tâm này không thay thế chức năng của các cơ quan khác mà chỉ đóng vai trò kết nối, xử lý dữ liệu trên nền tảng số. Đây là mô hình đã được triển khai thành công ở nhiều quốc gia phát triển, và rất thành công", TS Nguyễn Văn Đính nói.

Luật sư Trần Minh Cường (Đoàn luật sư TP.HCM) giải thích: Trước đây, để tạo ra được một giao dịch bất động sản, người dân có thể phải đến rất nhiều nơi để mua bán, giao dịch, làm thủ tục từ công chứng, ngành thuế, văn phòng đăng ký đất đai, UBND phường xã để xác nhận độc thân... Do vậy cũng mất khá nhiều thời gian, tiền bạc thậm chí còn gặp khó khăn trong việc xác định một sản phẩm đã đủ điều kiện bán hàng hay chưa. Nếu thành lập trung tâm giao dịch bất động sản, nhà nước sẽ quản lý và chịu trách nhiệm đưa những bất động sản đủ điều kiện được bán ra thị trường , xác thực pháp lý ngay từ đầu, rủi ro giảm đáng kể.

Chưa kể, lực lượng môi giới đã phát triển quá nhanh nhưng thiếu kiểm soát, khiến thị trường ngày càng nhiễu loạn. Việc nhà nước xây dựng một trung tâm chính thống sẽ buộc các sàn tư nhân nâng chất lượng dịch vụ, giảm tình trạng môi giới tay ngang làm méo mó thị trường . Khi giá giao dịch thực được ghi nhận đầy đủ, ngành thuế sẽ giảm được tình trạng khai thấp giá chuyển nhượng để trốn thuế. Không chỉ vậy, dữ liệu giao dịch thực cũng là cơ sở quan trọng để địa phương xây dựng bảng giá đất hằng năm sát với giá thị trường , giảm tranh chấp bồi thường và hạn chế khiếu kiện.

"Với hàng loạt kỳ vọng về minh bạch thông tin, giảm rủi ro pháp lý, tăng thu ngân sách và chuẩn hóa môi giới, trung tâm giao dịch nhà, đất do nhà nước quản lý được kỳ vọng sẽ lấp khoảng trống mà thị trường đang thiếu: một cơ chế chính thống, minh bạch và đáng tin cậy. Trong bối cảnh luật Đất đai, luật Nhà ở, luật Kinh doanh bất động sản mới sắp đồng loạt có hiệu lực, việc thiết lập trung tâm giao dịch được xem như mảnh ghép cần thiết để thị trường vận hành theo hướng chuyên nghiệp hơn, hạn chế sốt ảo và hướng tới sự phát triển bền vững", luật sư Trần Minh Cường nêu quan điểm.